Từ trước đại dịch, các nhà hoạch định chính sách đã lo lắng về giá bất động sản cao tại nhiều nơi ở châu Á, châu Âu và Canada. Đây là hệ quả sau nhiều năm các nước áp dụng lãi suất thấp, khiến nhu cầu mua nhà đi lên.
Tuy nhiên, khi các nước bơm thêm hàng nghìn tỷ USD vào nền kinh tế để xoa dịu ảnh hưởng của Covid-19, cộng với hành vi mua sắm thay đổi khi mọi người làm việc từ xa, giá bất động sản càng tăng tốc.
Việc này đẩy các nhà hoạch định chính sách vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Họ muốn giữ lãi suất thấp để duy trì đà phục hồi kinh tế sau đại dịch. Tuy nhiên, họ cũng lo lắng về việc người dân vay nợ quá nhiều để mua những căn nhà mà giá của chúng có thể đứng yên hoặc giảm. Những công cụ khác để hạ nhiệt thị trường, như siết quy định vay thế chấp, thường không có tác dụng, hoặc đang bị trì hoãn do giới chức muốn kinh tế tăng trưởng trước đã.
Các tòa nhà chung cư tại Amsterdam (Hà Lan). Ảnh: Bloomberg
Ngân hàng Trung ương Đan Mạch gần đây cảnh báo tín dụng giá rẻ và tiền tiết kiệm tăng trong đại dịch có thể khiến mọi người vay nợ nhiều hơn để mua nhà, kéo giá bất động sản vào vòng xoáy đi lên. "Rõ ràng việc giá nhà tăng 5 - 10% mỗi năm là không bền vững", Karsten Biltoft - trợ lý thống đốc cho biết.
Tại Trung Quốc, giới chức cũng đang kìm hãm thị trường bất động sản mà một quan chức ngân hàng từng nhận định là "bong bóng". Tại Thâm Quyến, giá nhà đất tăng 16% trong năm qua.
Tại New Zealand, giới chức gần đây siết quy định cho vay thế chấp, khi giá nhà trung bình tháng 2 tăng 23% so với cùng kỳ năm ngoái, lên mức kỷ lục mới. Tại Sydney (Australia), giá bất động sản gần đây cũng lập đỉnh. Nhu cầu vay thế chấp cao đến mức nhiều ngân hàng còn không đáp ứng được. Trong một số trường hợp, thời gian xử lý đơn đăng ký vay thế chấp đã tăng từ vài ngày lên hơn một tháng.
"Thật điên rồ. Chúng tôi chưa bao giờ bận rộn và thấy nhiều đơn đăng ký như thế này. Có vẻ tình hình sẽ không dịu lại sớm đâu", Christian Stevens - cố vấn tín dụng tại hãng môi giới cho vay thế chấp Shore Financial cho biết.
Giá nhà tại các nước giàu thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đã lập kỷ lục trong quý III năm ngoái. Giá tăng gần 5% năm 2020 - nhanh nhất trong gần 2 thập kỷ qua.
Mỹ cũng chứng kiến giá nhà tăng mạnh. Dù vậy, các nhà kinh tế học không quá lo lắng. So với các giai đoạn bùng nổ bất động sản trước đây, người mua giờ đã có điểm tín nhiệm cao hơn và cũng trả trước nhiều hơn.
Các nhà kinh tế học cũng cho rằng khả năng lặp lại khủng hoảng năm 2008 là không thể. Các thị trường nóng có thể hạ nhiệt tự nhiên khi lãi suất tăng và nhu cầu được đáp ứng. Cũng như tại Mỹ, phần lớn sức mua toàn cầu là do nhu cầu thực chứ không phải đầu cơ. Các gia đình tìm mua nhà lớn hơn ở ngoại ô do phải làm việc từ xa.
Tuy nhiên, khi các thị trường chứng khoán đang ở quanh mức kỷ lục, giới chức lo ngại số tiền kích thích lớn sẽ đẩy giá tài sản lên mức kém bền vững tại nhiều thành phố. Việc này có thể khiến thị trường địa phương điều chỉnh.
Ngân hàng Trung ương Hà Lan lo ngại giá bất động sản tăng cao có thể buộc các hộ gia đình chấp nhận rủi ro lớn hơn khi mua. Theo các nhà phân tích tại ING Groep, giá nhà tại Hà Lan tăng 7,8% năm ngoái, sau khi tăng 6,9% năm 2019.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Canada Tiff Macklem tháng trước cho biết có nhiều dấu hiệu cho thấy thị trường này đang tăng quá mức. Ông cho biết giới chức đang theo sát tình hình, nhưng phủ nhận việc có biện pháp kiềm chế giao dịch, vì nền kinh tế đang cần hỗ trợ.
Các chính phủ còn lo ngại giá nhà tăng cao ngoài tầm với của nhiều gia đình. Việc này có thể làm tăng bất bình đẳng giàu nghèo, vốn đang trầm trọng hơn vì đại dịch. Nhiều gia đình trẻ cũng có thể vì giá nhà cao mà trì hoãn sinh con.
Tại Seoul, một số cặp đôi hoãn đăng ký kết hôn, với hy vọng dễ mua nhà hơn. Ngưỡng thu nhập để được vay mua nhà lãi suất thấp tại Hàn Quốc dễ thở với cá nhân hơn là cặp vợ chồng.
Tại New Zealand, Sam Hindle (29 tuổi) cho biết hai vợ chồng anh đã trượt đấu giá mua 6 căn nhà vì cạnh tranh từ những người mua khác. Cuối cùng, họ đồng ý mua lại nhà của một người bạn. "Cứ như là ác mộng vậy", Hindle cho biết.
Michael Stausholm - một môi giới bất động sản tại Copenhagen (Đan Mạch) cho biết đã bán 45 căn nhà trong chưa đầy 3 tháng năm nay. Năm ngoái, anh bán được kỷ lục 161 căn, bất chấp Covid-19.
Teun Kraaij - một doanh nhân 34 tuổi thì mới mua căn nhà ở Amsterdam. Dù anh đủ tiền để trả thẳng, ngân hàng vẫn khuyên vay thế chấp với lãi suất 1,2%. "Đi vay giờ quá rẻ mà, tội gì tôi không vay", Kraaij giải thích.