Người dân làm thủ tục cấp phép xây dựng tại UBND quận 3, TP HCM - Ảnh: TỰ TRUNG

Báo Tuổi Trẻ 6-8 có bài "Đơn giản bản vẽ xin phép xây dựng: Người dân và cơ quan quản lý đều khỏe". Theo bài viết, Sở Xây dựng TP HCM vừa đề xuất Bộ Xây dựng cho phép TP HCM thực hiện việc cấp phép xây dựng "kiểu mới"; theo đó, với nhà ở riêng lẻ quy mô dưới 7 tầng, người dân chỉ cần nộp hồ sơ xin phép xây dựng qua mạng.

Sở Xây dựng sẽ đề xuất mẫu bản vẽ (không cần cơ quan chức năng thẩm định và phê duyệt) kèm giấy phép xây dựng cho người dân. Mẫu bản vẽ kèm giấy phép xây dựng này chỉ thể hiện những nội dung cơ quan quản lý trật tự xây dựng cần quản lý trong một căn nhà ở riêng lẻ gồm: chỉ giới xây dựng, độ vươn bancông, chiều cao công trình, số tầng...

Cách làm này được cho là sẽ giảm phiền hà cho người dân trong việc xin xây dựng, hoàn công nhà. Mọi nỗ lực cải cách hành chính theo hướng giảm thiểu thủ tục, thời gian, công sức và tiền bạc cho người dân đều đáng được hoan nghênh.

Tuy vậy, xây dựng nói chung, xây dựng nhà ở nói riêng liên quan đến quy hoạch, mỹ quan, trật tự đô thị và an toàn xây dựng. Cấp phép xây dựng "kiểu mới" như vừa nêu, do vậy, không khỏi tránh những lo ngại.

Thứ nhất, với những công trình dùng để kinh doanh có điều kiện như khách sạn, nhà nghỉ, karaoke..., cần có thiết kế đặc thù và đảm bảo các điều kiện đi kèm khi được xem xét cấp phép xây dựng. Thời gian qua có rất nhiều công trình xin phép xây dựng là nhà ở sau đó hoán cải công năng.

Việc cấp phép xây dựng "kiểu mới" như đề xuất của Sở Xây dựng TP HCM được xem là cởi trói về thủ tục song cũng dễ trở thành cơ hội cho những công trình "đội lốt" như trên, càng gây khó khăn cho công tác quản lý và dễ phá vỡ quy hoạch chung đô thị.

Chủ nhân có thể xây dựng ngăn chia phòng ốc, không gian bên trong theo mục đích không phải nhà ở đã định hướng trước mà cơ quan chức năng vẫn không có cơ sở xử phạt.

Thứ hai, cách cấp phép và quản lý xây dựng theo giấy phép như hiện tại tuy bị xem là can thiệp quá mức cần thiết song thông qua bản vẽ xin phép, cơ quan chức năng có thể quản lý được kiến trúc mặt đứng, màu sắc, vật liệu ngoại thất từ đó quản lý được mỹ quan đô thị.

Việc cấp phép "kiểu mới" với những thông số cơ bản kiểu "trăm phần dễ" sẽ khó kiểm soát những công trình hợm hĩnh, phi thẩm mỹ, thậm chí phản cảm.

Thứ ba, bản vẽ cấp phép xây dựng "kiểu mới" là bản vẽ mẫu mang tính thủ tục. Sau đó, người dân tự làm như ý mình, tìm cách để giảm thiểu chi phí có thể khiến công trình trở nên kém chất lượng, mất an toàn, gây nguy hiểm chung.

Bản vẽ mẫu kèm theo giấy phép "kiểu mới" rõ ràng được mặc định mang tính thủ tục, trong khi thực tế xây dựng hoàn toàn khác, liệu có phù hợp để đăng ký hoàn công và từ đó được xem là giảm phiền hà cho người dân khi hoàn công như kỳ vọng?

Theo tôi, việc này cần hết sức thận trọng, có thể chỉ nên làm thí điểm trước khi quyết định triển khai đại trà.

Bản vẽ xin phép xây dựng hiện hành theo thông tư 15 năm 2016 của Bộ Xây dựng gồm: bản vẽ mặt bằng công trình trên lô đất kèm theo sơ đồ vị trí công trình; bản vẽ mặt bằng các tầng, các mặt đứng và mặt cắt chính của công trình; bản vẽ mặt bằng và mặt cắt móng, sơ đồ đấu nối hệ thống thoát nước mưa, xử lý nước thải, cấp nước, cấp điện, thông tin tỉ lệ 1/50 - 1/200.