Chiều 7-11, tại hội nghị gặp gỡ các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bất động sản 2018, do Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong chủ trì, các doanh nghiệp bất động sản đã nêu ra nhiều bức xúc liên quan đến hoạt động cấp phép, việc triển khai các dự án gây rất nhiều khó khăn cho doanh nghiệp.
Không giải quyết các điểm nghẽn, năm 2019 sẽ hiếm nguồn cung, không có nhiều DN mở bán dự án như trước.
Đặc biệt, các doanh nghiệp cho rằng nếu tình trạng này kéo dài, không được tháo gỡ sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp, nguồn cung cho thị trường bất động sản, đồng thời không tạo nguồn thu cho TP HCM, ảnh hưởng đến cả nước.
7 điểm nghẽn
Ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng TP HCM, cho biết từ đầu năm đến nay, Sở Xây dựng đã xác nhận đủ điều kiện để huy động vốn sản phẩm hình thành trong tương lai cho 65 dự án, với tổng số 23.759 căn nhà (trong đó có 22.684 căn hộ), tổng gía trị huy động là 43.761 tỉ đồng. Trong đó, phân khúc cao cấp chiếm 31,3%, phân khúc trung cấp chiếm 49,4%, còn lại 19,3% là bình dân.
Sở chỉ tiếp nhận 1 hồ sơ chuyển nhượng dự án, lũy kế từ đầu năm đến nay có 23 hồ sơ chuyển nhượng dự án. Trong đó, 10 hồ sơ đã được UBND TP HCM chấp thuận cho phép chuyển nhượng, 7 hồ sơ đã có thông báo hướng dẫn bổ sung...
Công tác cấp phép xây dựng cũng giảm. Theo đó, toàn TP đã cấp 4.891 giấy phép xây dựng (giảm 221 giấy phép so cùng kỳ).
Theo ông Tuấn, từ khi Luật Nhà ở có hiệu lực, tổng số dự án đảm bảo điều kiện triển khai chỉ 26% vì vướng đất ở, còn lại vướng mắc vì điều kiện đất ở, đất nông nghiệp, chuyên dùng. Có sự chồng chéo, bất cập giữa Luật Nhà ở và các luật khác gây khó khăn cho doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, vẫn còn khó khăn khi liên quan đến đất do nhà nước quản lý, đất ở liên quan đến doanh nghiệp cổ phần hóa nên việc triển khai các thủ tục bị chậm. Dù các bộ, ngành đã thống nhất sẽ tháo gỡ nhưng Luật Nhà ở mới ban hành nên cần báo cáo Thủ tướng Chính phủ, xem xét tháo gỡ sớm.
Trong khi đó, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM, cho biết qua tìm hiểu từ 2 doanh nghiệp xây dựng lớn của cả nước là Tập đoàn Coteccons và Tập đoàn Hòa Bình đều cho thấy có sự sụt giảm về lượng công trình mới. Đây là dấu hiệu khó khăn của thị trường bất động sản.
Đặc biệt, ông Châu đã tăng thêm 2 điểm nghẽn của thị trường bất động sản lên thành 7 điểm, thay vì 5 điểm như trước. Một trong những điểm nghẽn lớn nhất là việc chấp thuận chủ trương đầu tư, mà nguyên nhân chính là do Luật Nhà ở quy định doanh nghiệp phải "nhận chuyển quyền sử dụng đất ở theo quy định của pháp luật đất đai để xây dựng nhà ở thương mại".
Quy định này mâu thuẫn với Luật Đất đai quy định tổ chức kinh tế "được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất thông qua nhận chuyển nhượng quyền sử dụng, trừ trường hợp quy định tại điều 191 của luật này". Với 2 chữ "đất ở" trong nội dung này mà chủ đầu tư phải đền bù 100% dự án thì mới được công nhận chủ đầu tư thì rất khó.
Theo con số Sở Xây dựng đưa ra từ 1-7-2015 khi Luật Nhà ở có hiệu lực đến nay, Sở Xây dựng thụ lý 170 dự án đề nghị công nhận chủ đầu tư, nhưng chỉ có 44 dự án có quyền sử dụng đất ở hợp pháp, chiểm tỉ lệ 26%. Trong khi 74% còn lại chủ yếu là đất có nguồn gốc do bồi thường đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp, đất chuyên dùng.
Hầu hết 170 dự án trên đây còn có quỹ đất công như hẻm, đất ven sông rạch, đường mòn nông thôn. Dù từ 2015, hiệp hội đã thấy điểm nghẽn này, yêu cầu điều chỉnh chữ "đất ở", Bộ Xây dựng đã có văn bản coi đất hỗn hợp phù hợp quy hoạch là đất ở nhưng sau đó Bộ đẩy về UBND TP, lên Chính phủ và câu chuyện rắc rối đến nay.
"Nếu không tháo gỡ được vấn đề này thì năm 2019, thị trường bất động sản sẽ đối mặt với thách thức lớn là nguồn cung dự án sụt giảm mạnh. Kéo theo nhiều hệ lụy khác mà tôi cho rằng chúng ta phải vượt qua" - ông Châu nói.
Điểm nghẽn lớn nữa theo ông Châu là khâu giải phóng mặt bằng. Doanh nghiệp gặp tình trạng giải phóng mặt bằng kiểu da beo, không triển khai được, bị chôn vốn kéo dài, không có quỹ đất để đủ điều kiện được công nhận chủ đầu tư, cũng là nguyên nhân giảm các dự án trung cấp, bình dân…
Gỡ khó cho doanh nghiệp
Tại hội nghị, đại diện các doanh nghiệp đã nêu nhiều bức xúc, cũng liên quan đến các điểm nghẽn trên, đã làm ảnh hưởng lớn đến sự sống còn của doanh nghiệp. Cụ thể, ông Nguyễn Đình Trung, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư Kinh doanh Địa ốc Hưng Thịnh, cho rằng TP cần xem xét lại quy hoạch chỉ tiêu dân số, cần có tầm nhìn quy hoạch xa hơn.
Vì hiện nay một số quận không còn chỉ tiêu, gây khó khăn cho doanh nghiệp nhưng chỉ tiêu này cũng không còn phù hợp vì vượt quá con số dự đoán, chưa kể sắp tới nếu quy định bỏ hộ khẩu sẽ còn tăng lên.
Đặc biệt, ông Trung kiến nghị TP nên chọn lựa những doanh nghiệp bất động sản có thực lực tham gia phát triển khu đô thị ven sông theo hướng về huyện Củ Chi để phát triển thị trường. Còn việc cấp sổ hồng cho người dân thời gian qua bị tắt nghẽn, làm ảnh hương đến uy tín của doanh nghiệp với khách hàng nên đề nghị TP chuyển về cho các quận, huyện.
Ông Vũ Hoài Nam, đại diện Công ty Địa ốc Phú Long, cũng nêu lên việc triển khai dự án 14 năm của công ty bị chậm vì liên quan giải tỏa, đền bù, giống như công ty đi đánh du kích, lâu lâu có người dân đưa ra sổ nói đất họ chưa đền bù dù dự án đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Đại diện Tập đoàn Novaland, ông Bùi Xuân Huy, cho biết việc TP ra quyết định tạm dừng 2 dự án trọng điểm mà đơn vị này đang triển khai ở quận 9 và quận 2 với quy mô gần 190ha đã gây ra khó khăn cho doanh nghiệp. Vì trước khi đầu tư, các đối tác đã đưa công ty luật nước ngoài vào thẩm định rất kỹ.
Hai dự án trên đã được thẩm định đủ điều kiện pháp lý; và cũng đã được đưa vào báo cáo kiểm toán. Riêng dự án 30 ha đã hoàn thành toàn bộ cọc móng và xây được 2 tòa tháp, có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư.
Tuy nhiên sau đó, TP có quyết định tạm dừng dự án. Việc này khiến Novaland phải trả hàng trăm tỷ lãi vay mỗi năm, không hoàn thành cam kết với cổ đông về kế hoạch bán hàng và lợi nhuận, buộc phải tinh giản biên chế nhân viên.
Về nội dung này, tại hội nghị, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong cho biết do Thanh tra Chính phủ đã tiến hành thanh tra thì TP không thể cho tiến hành. Tuy nhiên, tới đây TP sẽ xem xét, làm việc với Thanh tra Chính phủ để xem xét sự việc như thế nào và có hướng tháo gỡ khó khăn sớm cho Novaland.
Lắng nghe nhiều ý kiến của Hiệp hội Bất động sản cũng như từng doanh nghiệp, ông Nguyễn Thành Phong cũng như lãnh đạo Sở Xây dựng, Sở Tài Nguyên - Môi trường đã trực tiếp trao đổi, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp.
Chủ tịch Nguyễn Thành Phong cho biết do nhận thấy các doanh nghiệp bất động sản gần đây có nhiều vướng mắc, khó khăn nên đã chủ động gặp gỡ, trao đổi để giải quyết. TP muốn lắng nghe ý kiến cụ thể của doanh nghiệp. Qua đó, sẽ tập trung xử lý các vướng mắc thuộc thẩm quyền. Những vấn đề do luật thì sẽ kiến nghị lên các bộ, ngành trung ương, cũng như đăng ký báo cáo cho Đoàn đại biểu Quốc hội để tháo gỡ, thậm chí sẽ xin làm việc với Thủ tướng Chính phủ trong thời gian tới.
