Trong văn bản hỏa tốc gửi Chính phủ và các bộ ngành về việc "Đề xuất cơ chế, chính sách phát triển nhà ở xã hội (NOXH), nhà ở thương mại giá thấp phù hợp với điều kiện thực tiễn của TP HCM", Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), ông Lê Hoàng Châu cho rằng để phát triển NOXH cần phải có nguồn "vốn mồi" từ nhà nước, đặc biệt là cần xã hội hóa và tạo điều kiện hỗ trợ cơ chế chính sách để doanh nghiệp thực hiện.

Theo ông Lê Hoàng Châu, cả nước hiện nay có 206 dự án NOXH với quy mô xây dựng khoảng 168.700 căn hộ, tổng diện tích khoảng 8.435.000 m² đang bị chậm tiến độ hoặc tạm dừng thi công…

Trong khi đó, quy mô dân số TP HCM đã lên đến gần 13 triệu người, trong đó có gần 3 triệu người nhập cư, chiếm khoảng 23% dân số. Qua khảo sát hiện có khoảng 500.000 hộ chưa có nhà; khoảng 81.000 hộ cần NOXH trong giai đoạn 2016 – 2020. Trong số hơn 402.000 công nhân, lao động đang làm việc tại 17 khu chế xuất, khu công nghiệp, khu công nghệ cao của TP thì có đến 284.000 người (chiếm 70,6%) có nhu cầu nơi lưu trú nhưng hiện chỉ mới giải quyết được chỗ ở cho 39.400 người, chiếm khoảng 15% nhu cầu. Vì vậy TP HCM cần sớm có NOXH giá rẻ.

Theo ông Châu, TP HCM vẫn có thể làm được căn hộ NOXH 30m² với giá bán khoảng trên dưới 200 triệu đồng/căn tại một số khu vực có điều kiện tương đồng như tỉnh Bình Dương.

Hoàng Quân Plaza, dự án NOXH hiếm hoi ở TP HCM. Ảnh: Tấn Thạnh

Chủ tịch HoREA nêu một số khu vực có thể xây dựng NOXH giá 200 triệu như tại Khu chế xuất Linh Trung I,II,III (326 ha), Khu công nghệ cao (913 ha), Công viên phần mềm Quang Trung (43 ha), Đại học quốc gia TP HCM (647 ha; trong đó có khoảng 2/3 diện tích thuộc Bình Dương); Khu đô thị công nghiệp cảng biển Hiệp Phước (3.600 ha) … Với quỹ đất công này, TP HCM có thể làm được khoảng 10.000 căn hộ NOXH 30m².

Theo ông Lê Hoàng Châu, để đẩy mạnh mạnh phát triển NOXH, nhà ở thương mại giá rẻ, căn hộ cho thuê giá rẻ cần các điều kiện sau:

1. Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét có Nghị quyết bố trí danh mục ưu tiên sử dụng vốn ngân sách đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 để có căn cứ thực hiện chính sách NOXH.

2. Các tỉnh, thành phố xác định quyết tâm chính trị về việc phát triển NOXH, nhất là nhà ở cho công nhân là một nhiệm vụ chính trị.

3. Tạo môi trường thuận lợi về đất đai, thủ tục hành chính.

4. Bảo đảm các điều kiện hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu về giao thông, y tế, giáo dục…

5. Bộ Xây dựng nghiên cứu, hoàn thiện thể chế, bổ sung các cơ chế, chính sách để thúc đẩy việc phát triển NOXH, khuyến khích xây dựng nhà ở cho thuê, nhà ở thương mại giá thấp; tập trung phát triển nhà ở cho công nhân khu công nghiệp, người có thu nhập thấp ở đô thị…

Ngoài ra, Nhà nước cần khuyến khích xã hội hóa, huy động các doanh nghiệp tham gia phát triển NOXH, nhà ở thương mại giá rẻ, nhà ở cho thuê giá rẻ. Thực tế, trong thời gian qua, đã có những doanh nghiệp tư nhân đã đưa quỹ đất để phát triển các dự án NOXH, cũng như đã có hàng chục ngàn cá nhân, hộ gia đình đã đầu tư phát triển các khu nhà trọ, phòng trọ... đã giải quyết được phần lớn nhu cầu thuê nhà của công nhân, lao động, người nhập cư.

Về vốn, theo ông Châu, Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu hoàn thiện cơ chế, chính sách về tín dụng liên quan đến NOXH. Nhà nước bố trí nguồn vốn hỗ trợ cho Ngân hàng Chính sách xã hội, mô hình Ngân hàng tiết kiệm nhà ở. Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo, đôn đốc các ngân hàng thương mại được chỉ định cho vay ưu đãi NOXH theo Nghị định 100 của Chính phủ; khẩn trương lập kế hoạch cụ thể vốn cấp bù lãi suất từ ngân sách nhà nước gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư để trình Chính phủ…

Đặc biệt, Bộ Xây dựng sớm ban hành Quy chuẩn xây dựng Việt Nam mới, cho phép xây dựng căn hộ nhà ở thương mại có diện tích dưới 45m² với tỷ lệ khoảng 25%-30% trong dự án nhà ở và giao quyền cho các địa phương quyết định các khu vực được quy hoạch để phát triển loại hình căn hộ nhỏ, cũng như cần có cơ chế quản lý, kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo chất lượng và các tiện ích dự án NOXH, nhà ở tái định cư, nhà ở thương mại giá thấp để người tiêu dùng yên tâm.