Một công trình vi phạm xây dựng trên địa bàn huyện Nhà Bè Ảnh: Đình Sơn

Theo ông Nghĩa, đầu nậu, bảo kê xây dựng ở các quận, huyện rất ghê gớm. Lực lượng này xây dựng không phép bán cho những người nghèo, nhập cư, công nhân lao động. Lấy xong tiền rồi bỏ đi, tất cả để người dân nghèo gánh hậu quả, rất tội nghiệp.

Gần 4.700 quyết định chưa thi hành

Theo báo cáo của Sở Xây dựng TP.HCM, từ năm 2013 đến nay, trên địa bàn TP còn tồn đọng gần 4.700 trường hợp có quyết định xử phạt hành chính nhưng chưa thi hành xong. Không những vậy, tỷ lệ chấp hành các quyết định xử phạt còn rất thấp, từ năm 2013 đến 2017 đạt trên 55%, nhưng giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2019, tỷ lệ này chỉ còn dưới 50%.

Một công trình xây dựng sai phép của một "quan" trên địa bàn quận 10. Ảnh: Đình Sơn

Nguyên nhân được Sở Xây dựng lý giải do các đối tượng vi phạm không có khả năng nộp phạt; việc cưỡng chế tháo dỡ công trình phức tạp, dễ gây mất an ninh trật tự nên UBND cấp huyện, xã chưa quyết liệt thực hiện; cán bộ, công chức sai phạm, bao che…

Ông Lý Thanh Long, Chánh thanh tra Sở Xây dựng TP HCM, cho biết trong số gần 4.700 quyết định tồn đọng chưa thi hành, có khoảng 40% chưa đóng tiền nhưng đã cưỡng chế, 30% chưa cưỡng chế nhưng đã đóng tiền. Còn lại 30% vừa chưa thu tiền, vừa chưa cưỡng chế.

Khởi tố hình sự

Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa, đặc trưng khi xử phạt hành chính là phải nhanh, nghiêm và đúng quy định. Khi ra quyết định xử lý lần đầu nếu đối tượng vi phạm không chấp hành, khắc phục thì phải tăng mức phạt. Ngay sau đó, cơ quan chức năng phải tổ chức cưỡng chế, đánh thẳng vào kinh tế đối tượng vi phạm, thậm chí chuyển hồ sơ để xem xét khởi tố, xử lý hình sự.

"Thực trạng xây dựng không phép, sai phép đáng lo ngại. Báo cáo của Sở Xây dựng cho thấy số vụ vi phạm năm 2019 so với các năm trước có giảm, nhưng việc giảm sẽ không bền vững, bởi áp lực nhà ở hiện nay luôn có. Nếu không tiếp tục làm nghiêm, làm mạnh sẽ khó giảm bền vững", ông Nghĩa cho hay.

Đại biểu Trịnh Ngọc Thúy, cho rằng Sở Xây dựng TP phải nói ra hết nguyên nhân, khó khăn dẫn đến việc số lượng vụ vi phạm xây dựng còn nhiều, việc thi hành quyết định xử phạt khó khăn. Không nên che giấu. Bởi đây là căn cứ để các đại biểu Quốc hội có tiếng nói, phát biểu tại Quốc hội nhằm xây dựng, sửa đổi, bổ sung luật mới đủ mạnh để ngăn chặn tình trạng vi phạm trong lĩnh vực xây dựng.