Những sản phẩm công nghệ cao cấp như máy tính Mac, iPhone... thường được bán ngoài thị trường với giá tương đối cao mà những người có thu nhập thấp khó có điều kiện để mua. Vì thế, dù có “khao khát” nhưng cũng ít ai dám “liều” để mua chúng mà tạm hài lòng với những sản phẩm có tiếng khác nhưng giá mềm hơn. Biết rõ tâm lý này nên những kẻ lừa đảo công nghệ cao đã tận dụng tối đa để trục lợi.

Mồi ngon

Theo Qu., chủ một cửa hàng điện tử - máy tính “ảo” trên Chodientu, những kẻ lừa đảo sẽ đi tìm nguồn sản phảm “mồi”. “Mồi” thường rất dễ kiếm vì hiện tại có rất nhiều cửa hàng máy tính, điện thoại trên toàn quốc bán những sản phẩm giả BlackBerry, iPhone, máy tính Mac có nguồn gốc từ Trung Quốc với dáng vẻ bên ngoài còn... hơn thật. Nếu chụp hình hoặc quay phim, xem webcam thì sẽ không thể phân biệt được.

Sau khi có mồi, kẻ lừa đảo sẽ lập một vài tài khoản trên các trang mua bán online, trong đó một tài khoản đóng vai trò của người bán. Đầu tiên, tài khoản “bán” sẽ có nhiệm vụ giới thiệu “mồi” với các quảng cáo hấp dẫn cùng hình ảnh chụp sắc nét. Tiếp theo, các tài khoản phụ sẽ thi nhau nhảy vào tung hứng giá cả với nhau đến lúc hết hạn đấu giá thì một tài khoản nào đó sẽ mua được sản phẩm. Bây giờ, hoặc tài khoản phụ đấu giá thành công sản phẩm sẽ tiếp tục bán lại cái mình vừa mua được hoặc kẻ lừa đảo dùng tài khoản “bán” ban đầu giới thiệu tiếp một món đấu giá khác.

Như vậy, nhờ sự thành công của những lần giao dịch giả trước đó giữa các tài khoản do kẻ lừa đảo lập ra, không ít người đã tin tưởng và tham gia đấu giá mà không biết mình đang bị gài bẫy.

Chiêu mới

Sau nhiều vụ lừa đảo đã có trong quá khứ, nhiều website mua bán trực tuyến lập cơ chế “chấm điểm” người bán để người mua khi cần có thể biết mức độ tín nhiệm của người bán. Tuy thế, kẻ lừa đảo có cả ngàn cách nhằm vượt qua chính sách này. Theo H., thành viên của website Nganluong, thông thường cơ chế chấm điểm mức độ tin cậy của người bán thường do những người mua... thực hiện. Như vậy, cách đơn giản nhất mà kẻ lừa đảo hay dùng là tạo một số tài khoản, sau đó dùng một tài khoản để bán hàng cho những tài khoản kia. Sau khi bán xong, tài khoản mua sẽ chấm điểm 10 cho tài khoản bán. Như vậy, chỉ cần bán (giả bộ) 10 món hàng không có thật nào đó là nghiễm nhiên kẻ lừa đảo sẽ trở thành một người bán đầy uy tín. Bằng cách này, khá nhiều vụ lừa đảo đấu giá online gần đây diễn ra ngoạn mục vì người mua tin vào số điểm tín nhiệm cực cao của tài khoản lừa đảo.

Vai trò nhà cung cấp

Trong việc đấu giá này, nhà cung cấp dịch vụ thường chỉ đóng vai trò là nơi tạo ra website cho mọi người vào mua, bán tự do và mình ở giữa lấy trung gian huê hồng. Còn lại thật, giả thì phó mặc cho... người khác tự lo. Các thành viên tự đấu giá, tự giao dịch với nhau và khi giao dịch thành công thì tự thanh toán và gửi hàng cho nhau. Điều này đã khiến lừa đảo trong đấu giá có cơ hội phát triển mạnh tại Việt Nam thời gian gần đây.

Theo một số chuyên gia, để duy trì niềm tin của người tiêu dùng vào website của mình, các nhà cung cấp cần làm việc nhiều hơn nữa để bảo vệ cho người tham gia. Với Ebay, họ sẽ đảm trách nhiệm vụ nhận hàng của người bán sau khi các giao dịch thành công, kiểm tra chất lượng của sản phẩm được bán và gửi sản phẩm này cho người mua bằng chính địa chỉ của Công ty Ebay như một lời cam kết về độ tin cậy. Bằng cách đó, các vụ gian lận khó xảy ra tại đây.

Hiện tại, đã có một vài website mạnh tay trong việc chấn chỉnh lại thương hiệu sau một loạt các sự cố lừa đảo khá nghiêm trọng. Nhiều website đã bắt chước mô hình của Ebay khi trực tiếp làm nhiệm vụ kiểm tra hàng và đóng vai trò trung gian chuyển hàng đến người mua.