Mỗi năm đến hè lòng man mác buồn

Chín mươi ngày qua chứa chan tình thương...

Tác giả của ca khúc đi vào lòng nhiều thế hệ học sinh Nỗi buồn hoa phượng đã vĩnh viễn ra đi vào lúc 14 giờ 30 phút ngày 4-4, thọ 74 tuổi, để lại nỗi tiếc thương trong lòng người thân, bạn bè đồng nghiệp, ca sĩ và khán giả. Trái tim của người con vùng đất Sóc Trăng đã ngưng đập nhưng những giai điệu da diết mà ông để lại cho đời vẫn còn sống mãi theo thời gian.

Khởi nghiệp từ nghề ca sĩ

Nhạc sĩ Thanh Sơn tên thật Lê Văn Thiện, là con thứ 10 trong một gia đình có 12 anh chị em. Lớn lên với niềm đam mê ca hát và đặc biệt thích thơ, văn, ông có duyên may gặp người thầy dạy tiểu học Võ Đức Phấn (em ruột nhạc sĩ Võ Đức Thu). Hằng ngày đi học về, cậu bé Thiện vẫn theo chân thầy về nhà để làm một công việc hết sức đơn giản, đó là kẽ dòng nhạc lên giấy trắng để nhạc sĩ Võ Đức Thu viết nhạc. Vì ham thích mà ông nhiệt tâm với công việc này. Nhưng rồi công việc chẳng kéo dài được bao lâu, vì gia đình ông bấy giờ che giấu cán bộ Việt Minh nên bị chính quyền thực dân ruồng bố gắt gao, ông phải theo gia đình sống rày đây mai đó.

Nhạc sĩ Thanh Sơn. Ảnh do gia đình cung cấp

Năm 1955, thầy Phấn qua đời, cậu bé Thiện lúc này đã lớn, lên Sài Gòn học nhạc với thầy nhạc đầu tiên là nhạc sĩ Lê Thương (tác giả của ca khúc nổi tiếng Hòn vọng phu và nhiều tác phẩm khác). Từ lớp học nhạc này, cậu đã nuôi ước mơ trở thành ca sĩ. Đến năm  1959, qua sự hướng dẫn của thầy Lê Thương, Lê Văn Thiện đăng ký tham dự cuộc thi tuyển lựa ca sĩ của Đài Phát thanh Sài Gòn và đoạt giải nhất. Sau khi đoạt giải, nhạc sĩ Thanh Sơn được mời hát trong ban Tiếng tơ đồng của nhạc sĩ Hoàng Trọng. Từ môi trường biểu diễn này, ông đã có dịp gặp gỡ rất nhiều nhạc sĩ đàn anh, mày mò học sáng tác.

Tuổi học trò, nguồn cảm hứng sáng tác

Ngợi ca dân tộc, quê hương

Năm 1963, nhạc sĩ Thanh Sơn bỏ hẳn nghề ca sĩ để chuyên tâm sáng tác. Từ  1973, nhạc của ông bắt đầu chuyển hướng sang đề tài quê hương. Ông vẫn thường kể vui: “Tôi là dân quê mùa cục mịch lắm. Gặp bà xã tôi thời đó, bả đâu có biết tôi là nhạc sĩ. Một lần chở đi uống nước mía, nghe trong nhà người bán nước bật radio bài Nỗi buồn hoa phượng, tự dưng bả ca theo, tôi hỏi: “Mình hát bài đó có biết ai viết không?”. Bả cười: “Hổng biết cha nội nào mới bây lớn, đang còn đi học mà đã yêu rồi, lại còn viết nhạc làm ai nghe cũng buồn”. Sau này bà xã tôi biết chồng mình là “cha nội” đã viết ca khúc này bả cứ nhìn tôi cười, rồi hễ đến mùa ve sầu gọi hè, hoa phượng nở, bà ấy lại muốn nghe Nỗi buồn hoa phượng”.

Bắt đầu từ thập niên 1990, những ca khúc mang âm hưởng dân ca của ông được đón nhận, gợi mở cho ông một hướng sáng tác mới là tiếp tục khai thác chất liệu dân ca Nam Bộ. Nhạc của ông lúc này chú trọng về ca từ, trong bài có nhiều âm sắc, phương ngữ đặc trưng Nam Bộ. Nhiều bài hát trong giai đoạn này được nhiều người thích, như: Hình bóng quê nhà, Hành trình trên đất phù sa, Bạc Liêu hoài cổ, Sóc Sờ Bay Sóc Trăng... Ông cho biết nhờ sự yêu thích giai điệu ngũ cung của đờn ca tài tử và sân khấu cải lương mà ông đã có được những chất liệu quý để viết. Cộng với sự đam mê văn, thơ và yêu hình ảnh quê nhà với lũy tre, bờ đê, dòng sông, con đò, bến nước, ông đã đưa vào ca khúc những bức tranh rất đẹp của quê hương…

Vĩnh biệt nhạc sĩ Thanh Sơn, đâu đó trong dòng đời vẫn hiện hữu nụ cười chân thành và tấm lòng cởi mở của ông - người nhạc sĩ đã cống hiến cả đời cho âm nhạc và cho những sáng tác ngợi ca quê hương, dân tộc. Và dù ông có viết "tạ từ là hết người ơi" (ca từ của bài Nỗi buồn hoa phượng), công chúng âm nhạc vẫn nghĩ rằng thật khó quên một nhạc sĩ tài hoa, chân chất.